1 Eylül 2010 Çarşamba

Başbelası Duygular

"Bana göre benim en özel duygularımın bir itirafı olan şey, size göre inleyip sızlanmaktan ibarettir ve bana çenemi kapamamı söyleyebilirsiniz rahatça. İktidar sahibi olanlar için, başka insanların duyguları daha da rahatsız edici sayılır – kocalarının ve çocuklarının kurbanlık kuzu gibi ölüme gitmesini istemeyen kadınlar, düşmanla dövüşmek yerine birbiriyle dövüşen erkekler ve önemli bir iş ilişkisi getirecek olan bir nişanlıyı kabul etmek yerine kafalarına uygun birine aşık olan oğullar gibi başbelalarına yol açar duygular. Birçok toplum bu başbelalarıyla duyguları düzene sokmaya çalışarak ve onların var olmadıkları gibi bir yanlış bilgiyi yayarak baş etmeye çabalar."

28 Nisan 2010 Çarşamba

Sabahı Şerifler Hayırlı Olsun

"Yıldız sistemimizin ötesinde bir yerde, yıldızlararası uzayda savrulan bir pikap ve kapağında hiyeroglif yazılar yer alan altın bir plak var. Pikapla plak, 1977 yılında bizim güneş sistemimizdeki uzak gezegenlerden bize fotoğraf ve veri aktarması için fırlatılmış olan, Voyager 2 adlı uzay araştırma aracının içinde yer alıyor. Araç bu sıralar Neptün’ün ötesine geçti ve heyecan verici bilimsel görevi sona eriyor, ama bu kez de uzayda gezinen herhangi bir uzaylı varsa onun için bizim gezegenler arası kartvizitimiz görevini görecek.
Plağın prodüktörü astronom Carl Sagan’dı ve Sagan bizim türümüzü ve başarılarını gösteren görüntü ve sesleri kaydetti plağa. Elli beş insan diliyle birlikte bir de “balina dilinden” selamlama sesleri, bir bebek bağrışı, bir öpücük, aşık bir kadının aklından geçenlerin EEG kaydından oluşan on iki dakikalık bir konuşma ve çeşitli dünya dillerinden hazırlanmış doksan dakikalık bir müzik: Meksika’dan mariachi, Peru’dan pan flüt, Hindistan’dan raga, bir Navajo’dan gece şarkısı, bir Pigme kızın erginlenme şarkısı, Japonya’dan bir şakuhaçi parçası, Bach, Beethoven, Mozart, Stravinski, Louis Armstrong ve Chuck Berry’den “Johnny B. Goode.”
Plakta bizim türümüzden kozmosa gönderilen bir barış mesajı da vardı. İyi niyetli bir kara mizah örneği olarak, mesajı dönemin Birleşmiş Milletler genel sekreteri Kurt Waldheim okudu. Yıllar sonra tarihçiler Waldheim’ın II. Dünya Savaşı’nda Alman ordusunda, Balkan partizanlarına acımasız saldırılar yapan ve Selanik’in Yahudi halkını Nazi ölüm kamplarına götüren bir birimde istihbarat subayı olarak rol aldığını keşfetti. Voyager’ı geri çağırmak için artık çok geç ve bu acı şaka Samanyolunun merkezinde sonsuza dek dolanıp duracak."
Steven Pinker, Voyager 2 yolculuğunu böyle anlatıyor Akıl Nasıl Çalışır'da. Bahsettiği elli beş insan dili arasında Türkçe de var. Yalnız elli beş dilde uzaylıları selamlama konusuna tam bir standart getirilmemiş olacak ki, her dilde aynı içerik, ama farklı sözler söyleniyor. Türkçe, tam anlamıyla, dönemin, 1970'lerin Türkçesi. tekrar tekrar dinlemeye değer. Tıklayın.
Sevgili Voyager için güzel bir site hazırlamış NASA.

24 Mart 2010 Çarşamba

Pinker'a göre Sağduyu

"Edna kiliseye gittiyse, kafası da onunla birlikte gitmiştir. Eğer Sheila sabah 9’da ve akşam 5’te hayattaysa, öğle vakti de hayatta olmuş olmalıdır. Yabandaki zebralar iç çamaşırı giymezler. Yeni bir marka fındık ezmesi kavanozunu açınca, oturduğunuz ev havaya uçmaz."

Ev havaya uçarsa, kahkahadan uçar.

21 Mart 2010 Pazar

Yürümek

"Yürüdüğümüz zaman, durmaksızın eğilir ve düşüşümüzü son anda durdururuz. Koştuğumuz zaman, küçük küçük uçuşlarla havalanırız. Bu hava akrobasileri durduğumuz anda bizi dik olarak desteklemeyecek türden yanlış ya da geniş aralıklı zeminlere ayak basmamızı, dar patikalardan sıyrılıp geçmemizi ve engellerin üzerinden sıçramamızı sağlar. Ama daha kimse bunu nasıl yaptığımızı anlamış değil."
İki ilginç ilk yürüme hali:



- More amazing video clips are a click away

Türkiye Açık İnternet Cezaevi

Daniel Dennett, Steven Pinker, Richard Dawkins ve Jared Diamond gibi dört deli devin Douglas Adams yönetiminde sohbet ettiği bir oturumu izleyeyim diyorum. Youtube sayfası haykırıyor: Ankara mahkemesi kapattı beni diye..
Dawkins'in sitesine gireyim diyorum. O da bağırıyor: 

Bu siteye erişim mahkeme kararıyla engellenmiştir.

Ne demek bu yahu? Budalaysa, suçluysa bu adamlar, gidin ülkelerinde yakalayın, arama kararı çıkartın haklarında, meclis kararı çıkartın o da olmuyorsa.. Suçlu değillerse, neden ben okuyup seyredemiyorum onları. Devrimi de kabul etmiyor, evrimi de bu ülke - niye?

Evrimci Psikoloji Merkezi (Center for Evolutionary Psychology)

Birçok kişiye entelektüel borcu olduğunu söylüyor Pinker önsözde, "fakat en çok John Tooby ve Leda Cosmides’e borçluyum. Bu kitabı olası kılan o evrimle psikoloji sentezini onlar yaptılar" diyor. Tooby ve Cosmides farkında olmadan tanıdık olduğumuz kişiler. Santa Barbara'daki, California Üniversitesi'nin Evrimci Psikloji Merkezi'nin kurucuları, yöneticileri. Özgün adıyla Center for Evolutionary Psychology'in güncel haberlerini basından çeviri yoluyla izlediğimiz oluyor. Sözgelimi yakın bir tarihte sarışın kadınların genetik-evrimsel özellikleriyle ilgili bir haber yayınlanmıştı: "Sarışın kadınlar daha mı agresif?"
Haber sahteymiş, The Times, Merkez'in yaptığı bir araştırmayı çarpıtarak haber yapmış ve buna ilişkin düzeltme yayınlanmış.
Merkez'in sitesinde evrimci psikolojiye giriş metni de yer alıyor.

20 Mart 2010 Cumartesi


Domingo Yayınevi için Steven Piker'ın How The Mind Works adlı kitabını Mart 2010 sonunda çevirmeye başladım. Akıl incelemeleri, bilişim kuramı, evrimci psikoloji.. gibi çeviriyle, çeviri etkinliğiyle doğrudan kesişen bir alanı kapsayan bu kitabı çevirme sürecinde kitabın konusu, içeriği ve çevirisiyle bağlantılı bir günce oluşturmak yararlı göründü.

Birine göre "insan aklı üzerine yazılmış en iyi kitap" olan Akıl Nasıl Çalışır, birçok ödül sahibi:
•Amazon.com'un Yüzyılın 100 En İyi Kitabı ve 1990'ların En İyi 10 Kitabı.

•William James Kitap Ödülü, Division of General Psychology, American Psychological Association, 1999.

•Los Angeles Times Bilim ve Teknoloji dalında Kitap Ödülü, 1998. .. diye gidiyor.